Pandemia Covid-19 pokazała, jak kruche są globalne łańcuchy dostaw surowców do produkcji opakowań. Istnieje jednak kilka możliwości, aby stać się nieco mniej zależnym od globalnego handlu.
Od końca ubiegłego roku ceny surowców do produkcji opakowań wzrosły w niektórych przypadkach skokowo. Poziom cen dla wszystkich rodzajów papieru, obliczony przez Niemieckie Stowarzyszenie Przemysłu Tektury Falistej (Verband der Wellpappen-Industrie, VDW) na podstawie danych EUWID, wzrósł w lutym 2021 roku o 16,2 procent w porównaniu z tym samym miesiącem w roku 2020. W przypadku najpopularniejszych rodzajów papieru kraft na bazie makulatury dane z EUWID wskazują na wzrost cen o 110 euro za tonę w okresie od września 2020 r. do lutego 2021 r.
Globalny rynek papieru również kontynuował wzrost cen w 2021 r., napędzany przez rosnące ceny tektury falistej zarówno w Chinach, jak i w UE. Według firmy Mintec, zajmującej się analizą rynków, silny popyt na tekturę falistą i karton, wynikający głównie z boomu w handlu internetowym, w połączeniu z pandemią i planowanymi pracami konserwacyjnymi w fabrykach papieru, doprowadził do wąskich gardeł w podaży i dalszego wzrostu cen. Ponadto blokady w większości krajów europejskich spowodowały niedobór surowców wtórnych, który pogłębił się jeszcze po Brexicie.
Rosnące ceny dotknęły również tworzywa sztuczne
Wyższe ceny papieru oraz rosnące koszty sprzętu i zasobów wywierają zatem coraz większą presję na przemysł opakowaniowy, który również stanął w obliczu spadku przychodów. Jednak fakt, że coraz więcej firm przestawia się na bardziej zrównoważone opakowania, oznacza, że zużywa się więcej papieru. Producenci muszą teraz zmierzyć się z problemem połączenia zrównoważonego rozwoju z opłacalnością.
Jednak dla wielu z nich przejście na tworzywa sztuczne nie jest alternatywą, nie tylko ze względu na zrównoważony rozwój, ale również dlatego, że wzrosły ceny surowców wykorzystywanych w produkcji tworzyw sztucznych. Ceny folii HDPE, jak również PE-LD, PE-LLD i PP wyraźnie wzrosły. W zależności od materiału, ceny w pojedynczych przypadkach wzrosły nawet o 100 procent w porównaniu do III i IV kwartału 2020 roku, jak podaje Industrieverband Papier- und Folienverpackungen (IPV), niemieckie stowarzyszenie reprezentujące producentów opakowań z papieru i folii z tworzyw sztucznych.
Jak producenci mogą zareagować na rosnące ceny surowców?
Według IPV istnieje wyraźny popyt na produkty oparte na włóknach jako substytut opakowań z tworzyw sztucznych, co w ostatnich latach stanowiło zdecydowany trend. Prawie 89 procent członków IPV obserwuje silny lub bardzo silny nacisk ze strony klientów na rozwiązania oparte na włóknach. Przejście na surowce odnawialne i łatwość recyklingu są często wskazywane jako korzyści, równolegle z chęcią uniknięcia zanieczyszczenia środowiska tworzywami sztucznymi.
Chociaż producenci nie mają prawie żadnego wpływu na obecny wzrost cen, istnieje kilka sposobów, aby nieco mniej uzależnić się od rozwoju rynku światowego. Najnowsze technologie i nowe koncepcje projektowania opakowań pozwalają na zmniejszenie ilości zużywanych opakowań. Ponadto przedsiębiorstwa mogą korzystać z coraz szerszej gamy materiałów alternatywnych. Jakość i obrabialność nie stanowią już problemu, gdy np. w przypadku papieru opakowaniowego stosuje się alternatywne surowce włókniste.
Jeśli już producenci udowodnią, że w porównaniu z innymi materiałami opakowania z włókien są dla ich zastosowań bardziej ekologicznym rozwiązaniem, pozostaje jeszcze kilka kwestii, na które należy zwrócić uwagę: Skąd pochodzą włókna? Czy posiadają one np. certyfikat FSC? Ważne jest również, aby mieć świadomość, że włókna celulozowe nie nadają się do recyklingu w nieskończoność. Sześciokrotny recykling jest zazwyczaj wartością graniczną.
W tym momencie, aby utrzymać jakość papieru, konieczne jest dodanie świeżych włókien. W przypadku włókien pierwotnych drewnopochodnych, producenci mogą polegać na znakach jakości takich jak FSC, które poświadczają, że surowce zostały pozyskane w sposób zrównoważony. Jeszcze bardziej zrównoważoną opcją jest produkcja papieru z alternatywnych źródeł, takich jak odpady z tartaków - na przykład wióry i trociny - które nadają się do produkcji tektury i surowego papieru typu kraft.
Jakie surowce rosną "tuż za drzwiami"?
Poza drewnem jako surowcem zrównoważonym, istnieje obecnie szereg innych źródeł dostępnych do produkcji papieru. Opakowania i etykiety wykonane z papieru z włókien traw wywołały poruszenie podczas ostatnich targów FACHPACK. Spełnia on wszystkie wymagania pod względem wyglądu, barierowości, obrabialności i możliwości recyklingu. Ostatnio do listy dołączyły również inne źródła surowców, takie jak odpady szparagów: Tylko połowa światowej produkcji szparagów jest wykorzystywana jako artykuł spożywczy, co pozostawia surowiec bogaty w błonnik. W ramach projektu badawczego na Uniwersytecie Nauk Stosowanych w Monachium poszukiwano możliwości wykorzystania odpadów szparagowych w produkcji papieru i opakowań. Szparagi mogą być przetwarzane w celu uzyskania włókna, a naukowcy wykorzystali laboratoryjną metodę przetwarzania włókien do produkcji tacek na jagody.
Fiński producent słodyczy Fazer Bakery przekształcił kolejny niewykorzystany surowiec w materiał opakowaniowy: torebki na chleb z łusek owsa, które powstają jako produkt uboczny w procesie mielenia owsa. Te nowe torebki na chleb składają się w 25 procentach z łuski owsianej i mogą być poddane recyklingowi jako opakowania kartonowe.
Bliżej domu znaleźć można również rożnik przerośnięty (łac. Silphium perfoliatum). Dzięki swoim kwiatom stanowi on nie tylko pożywienie dla owadów, ale może być również wykorzystywany do produkcji włókien i papieru, co udowodniły firmy OutNature i PreZero. Po udanej fazie pilotażowej, opakowania na bazie rożnika przerośniętego są obecnie po raz pierwszy wprowadzane na rynek w dziale owoców i warzyw w niemieckich hipermarketach Kaufland. Papier na bazie rożnika przerośniętego może być wykorzystywany w wielu zastosowaniach papierniczych, zwłaszcza w przypadku opakowań mających bezpośredni kontakt z żywnością. Pod koniec 2020 roku firma OutNature otrzymała nagrodę German Packaging Award w kategorii "Nowe materiały" za swój nowatorski pomysł wykorzystania włókien rożnika przerośniętego do produkcji zrównoważonych opakowań. Na początku 2021 roku firma OutNature otrzymała nagrodę WorldStar Award przyznawaną przez Światową Organizację Opakowań (WPO) w kategorii "Materiały i komponenty opakowaniowe".
Rosnące ceny w jednej dziedzinie mogą stać się siłą napędową dla innowacji w innej. A ponieważ w przewidywalnej przyszłości nie ma szans na spadek cen surowców, firmom radzi się skrócenie łańcuchów dostaw i poszukiwanie alternatywnych źródeł. W rezultacie uzyskują wartość dodaną, nie tylko poprzez zmniejszenie śladu węglowego, ale także poprzez poprawę postrzegania ich przez opinię publiczną.
Źródło: NürnbergMesse GmbH
