Polski sektor opakowań rośnie w siłę

Krajowi producenci opakowań umiejętnie korzystają z rozwojowego rynku i dopasowują się do jego potrzeb, co przekłada się na wysokie tempo rozwojowe sektora oraz optymistyczne prognozy na przyszłość - wynika z najnowszego raportu "Jak opakować przyszłość" przygotowanego przez analityków Banku Pekao S.A..

Konsument niemal codziennie ma kontakt z opakowaniami, a ich rola pod kątem ochrony, transportu i promocji danego produktu jest kluczowa. Współczesne gospodarki nie mogą obyć się bez dobrze rozwiniętego sektora opakowań, co sprawia, że jest to rynek o wartości globalnie przekraczającej 900 mld USD. Kamil Zduniuk i dr Tomasz Tyc, analitycy Banku Pekao S.A. przyjrzeli się więc, jak firmy opakowaniowe w Polsce wypadają na tle innych sektorów oraz państw UE, a także jakim wyzwaniom muszą sprostać, by móc skutecznie konkurować na rynku.

Wysoka dynamika sektora opakowań na tle polskiej gospodarki i innych państw UE

Mozaikę polskiej branży opakowaniowej tworzą tysiące zróżnicowanych firm, a dużą rolę odgrywa tu sektor MŚP (firmy zatrudniające od 10 do 249 pracowników pokrywają ok. 45% przychodów sektora). W 2020 roku łączna wartość produkcji wyniosła prawie 45 mld zł. Jak zauważają autorzy najnowszego raportu Banku Pekao, szczególnie wyróżnia się wysokie oraz równomiernie rozłożone pomiędzy lata i segmenty tempo rozwojowe. W okresie 2010-2020 średnia dynamika wyniosła 7,6%. W poszczególnych segmentach wahała się od 5% dla opakowań z metali do 9% w zakresie papieru i tektury, ale we wszystkich przypadkach przekraczała tempo rozwoju całego polskiego przemysłu.

– Tempo wzrostu imponuje także na tle europejskim. Zarówno pod względem wartości produkcji, jak i eksportu osiągamy jedne z najwyższych dynamik w Unii Europejskiej. Jesteśmy w piątce największych producentów opakowań, a nasz udział w eksporcie wzrósł z 6% w 2010 roku do 10% w 2020 roku – podkreśla Kamil Zduniuk, Ekspert w Departamencie Analiz Makroekonomicznych Banku Pekao S.A.

Trendu rozwojowego nie zatrzymała nawet pandemia. Przyrost o 1,2% w 2020 roku (wobec spadku o ponad 3% na poziomie szerokiego przemysłu) to bardzo dobry wynik, świadczący o roli sektora i jego odporności. Ta ostatnia wynika z niskiej wrażliwości na wahania głównych odbiorców opakowań (m.in. przemysłu spożywczego czy chemicznego), jak też z elastyczności samych ich producentów.

Zwracają uwagę również bardzo korzystne wyniki finansowe producentów opakowań. W ostatnich latach osiągali oni rentowność netto ok. 6-8% na tle średniej przetwórstwa przemysłowego wynoszącej 4,6%. Towarzyszyły temu bezpieczne wskaźniki płynności i zadłużenia, dające komfort reakcji na zmieniające się warunki otoczenia oraz możliwości dalszego rozwoju.

Wyzwania stojące przed producentami opakowań

Przemysł opakowań ma bezpośredni kontakt ze wszystkimi obszarami gospodarki, więc jego rozwój musi uwzględniać wiele trendów o zróżnicowanym charakterze. Z punktu widzenia firm to duże wyzwanie, które wymaga świadomości zmian nadchodzących z różnych kierunków, jak też dobrego zrozumienia działań potrzebnych do zaadresowania tych wyzwań.

Jednym z większych, przed którym stoi branża, jest zielona transformacja wynikająca z unijnej strategii Europejskiego Zielonego Ładu, w tym zwłaszcza Gospodarki Obiegu Zamkniętego. Obecne i nowe regulacje oznaczają dla firm z branży opakowań liczne obowiązki informacyjne, zakazy operacyjne oraz opłaty i podatki, które docelowo mają stymulować maksymalne wykorzystanie ekologicznych rozwiązań projektowanych produktów. Równolegle w tym samym kierunku będą oddziaływali coraz bardziej świadomi ekologicznie konsumenci. Ich potrzeby ewoluują również wraz z dynamiką rynku e-commerce – jeszcze bardziej uwypukloną przez pandemię – czy rosnącą rolą nowych technologii.

– Otoczenie regulacyjne, ekonomiczne i społeczne „zmusza” producentów, by projektowali opakowania, które łączą w sobie wiele cech: powinny być one ekologiczne, ale miłe dla oka; proste, ale przyciągające uwagę; a jednocześnie także spełniające swoją podstawową rolę ochronną. Umiejętne łączenie tych, czasami wręcz sprzecznych celów, będzie dużym wyzwaniem dla firm w kolejnych latach i jednocześnie głównym wyróżnikiem tych, które będą gotowe najlepiej wykorzystać potencjał rynku – dodaje Kamil Zduniuk.   

Dodatkowym wyzwaniem jest strona kosztowa. Presja ze strony kosztów pracy, energii oraz surowców jest odczuwalna w przekroju całego sektora, choć jej wpływ jest niejednolity – zróżnicowany w zależności od poszczególnych segmentów rynku (tj. od materiałów, z których wykonane są opakowania).

Jak opakować przyszłość, czyli jakie dostosowania czekają branżę

Perspektywy rozwoju rynku opakowań rysują się korzystnie i należy spodziewać się dalszego wzrostu popytu w kolejnych latach zarówno w Polsce, jak i globalnie.

– Krajowy rynek wewnętrzny jest i pozostanie chłonny, co jest pochodną struktury naszej gospodarki, przede wszystkim znaczącej roli sektorów generujących duży popyt na opakowania. To często nasze sektorowe „specjalizacje”. Ponadto, mając taki fundament, połączony z wysoką jakością produkcji przy konkurencyjnych cenach, istnieje również znaczący potencjał do dalszego zwiększania eksportu opakowań – zauważa Kamil Zduniuk.   

Z jednej strony więc perspektywy popytowe mogą dawać producentom duży komfort, z drugiej jednak wymienione wcześniej wyzwania wymagają od producentów ciągłych dostosowań, aby ten potencjał właściwie wykorzystać. Wśród najważniejszych znajduje się „eko-design”, a więc projektowanie opakowań koncentrujące się na wykorzystaniu surowców wtórnych czy maksymalnym ułatwieniu procesu recyklingu opakowań, dzięki ich przemyślanej strukturze materiałowej. Szczególną wartość będzie miało łączenie ekologicznego projektowania z atrakcyjnością wizualną produktu, co wymaga innowacyjnego podejścia do całej strategii produkcyjnej. Polski sektor opakowaniowy wciąż ma ponadto potencjał inwestycji w automatyzację niektórych obszarów produkcji i poprawę energochłonności, które mogą dodatkowo pomóc w sprostaniu wyzwaniom kosztowym. 

Raport pokazuje, że produkcja opakowań w Polsce to atrakcyjny sektor i kluczowy element „zielonej transformacji”. Raport „Jak opakować przyszłość?” Banku Pekao S.A. omawia trendy, szanse i zagrożenia, jak też potencjalne działania dostosowawcze w branży opakowaniowej.