Przemysł celulozowo-papierniczy w Europie w roku 2023

W 2023 roku europejski przemysł celulozowo-papierniczy zmierzył się z poważnym wyzwaniem: znaczącym spadkiem zużycia papieru i tektury, które zgodnie z danymi opublikowanymi przez Konfederację Europejskiego Przemysłu Papierniczego (Cepi), zmniejszyło się aż o 13,5% w porównaniu z rokiem poprzednim. Ten gwałtowny spadek, przewyższający nawet ten z okresu pandemii COVID-19, był wynikiem złożonego układu czynników.

Spadek produkcji papieru i tektury w roku 2023

Spadek produkcji papieru i tektury w 2023 r. do 73,9 mln ton (-13% r/r) wynikający z niskiego popytu (62,7 mln ton, -13,5% r/r) był znacznie wyraźniejszy nawet niż podczas kryzysu Covid-19 (-4,7% w 2020 r.). Jest to trend charakterystyczny nie tylko dla Europy, ale globalne spowolnienie stosunkowo wysokimi kosztami produkcji, zwłaszcza energii. Gospodarka europejska jako całość straciła impet w kontekście wysokich kosztów utrzymania, zacieśnienia polityki pieniężnej i słabego popytu zewnętrznego. Zmniejszenie produkcji przemysłowej, ograniczenie inwestycji i spadek konsumpcji wpłynęły na zmniejszenie popytu na opakowania i inne produkty papierowe. Ponadto, rosnąca popularność pracy zdalnej ograniczyła zapotrzebowanie na papier. Wpływ na spadek popytu na papier ma również postępująca cyfryzacja. Przejście na dokumenty elektroniczne, e-booki, prasę online i e-learning znacząco ogranicza zapotrzebowanie na papier w wielu obszarach naszego życia. Firmy coraz częściej korzystają z systemów elektronicznego obiegu dokumentów, co prowadzi do redukcji zużycia papieru w biurach.

W 2023 roku wszystkie gatunki papieru i tektury odnotowały gwałtowny spadek produkcji, przy czym sytuacja w poszczególnych gatunkach była zróżnicowana. Produkcja gatunków papierów graficznych wyniosła 16,7 mln ton (-24,2%, w tym gazetowego 2,8 mln ton (-19,3% r/r) oraz do druku i pisania 13,9 mln ton (-25,1% r/r)), gatunków opakowaniowych 46,1 mln ton (-9,5%) oraz papieru sanitarnego i do użytku domowego 7,6 mln ton (-4% r/r).

Największy udział w produkcji papieru i tektu miały Niemcy (25,25%), Włochy (10,1%), Szwecja (10,1%), Finlandia (8,5%), Francja (8,3%), Hiszpania (8,2%), Polska (6,2%) oraz Austria (5,3%).

Całkowite zużycie papieru i tektury w krajach Cepi w roku 2023 wyniosło 62,7 mln ton (-13,5% r/r). Zużycie gatunków papierów graficznych wyniosło 13,5 mln ton (-23,7%, w tym gazetowego 2,6 mln ton (-20,6% r/r) oraz do druku i pisania 10,9 mln ton (-24,4% r/r)), gatunków opakowaniowych 38,7 mln ton (-11%) oraz papieru sanitarnego i do użytku domowego 7,4 mln ton (-3,4% r/r).

Rekordowy wskaźnik recyklingu

Pomimo tych zmian, przemysł celulozowo-papierniczy w 2023 r. wykazał pewne oznaki solidności. Blisko 44 mln ton papieru i tektury zostało poddanych recyklingowi. Wskaźnik recyklingu wzrósł r/r o 8,2% i wyniósł 79,3% (74,4% według trzyletniej średniej kroczącej). Przemysł celulozowo-papierniczy pozostaje bardziej niż kiedykolwiek przemysłem "made-in-Europe", bo aż 91% włókien pochodziło z Unii Europejskiej. Dodatkowo, po raz pierwszy od czasu gromadzenia danych przez Cepi, odnotowano dodatni bilans handlowy dla rynkowej masy celulozowej, produkowanej w celu sprzedaży na rynku, a nie wykorzystania na miejscu. Całkowita produkcja masy celulozowej wyniosła 40,4 mln ton (-4,8% r/r), w tym rynkowej 15 mln ton (+2,3% r/r).

Bilans handlowy dla całego sektora pozostaje wysoki, plasując go w czołówce europejskich sektorów produkcyjnych pod tym względem. Niemniej jednak, ten drugi z rzędu rok spadku może wskazywać na utratę globalnej konkurencyjności europejskiego przemysłu celulozowo-papierniczego.

W innym obszarze wysokiej wydajności wśród sektorów przemysłowych, oddzielenie produkcji masy celulozowej i papieru od emisji CO₂ kontynuuje stałą trajektorię, zmniejszając się o 5,8% w 2023 roku. Sektor ten osiągnął już ponad 46% redukcję emisji dwutlenku węgla od 2005 roku. Inwestycje pozostają proporcjonalnie wysokie, pomimo stale trudnej sytuacji, i będą musiały przyspieszyć w nadchodzących latach, aby osiągnąć cele dekarbonizacji wyznaczone przez Komisję Europejską.

Perspektywy na przyszłość

W obliczu tych wyzwań, przemysł celulozowo-papierniczy musi podjąć szereg działań adaptacyjnych. Firmy inwestują w nowe technologie, które umożliwiają produkcję papieru z surowców wtórnych oraz tworzenie innowacyjnych produktów, takich jak papiery barierowe o podwyższonych właściwościach. Ponadto, coraz większą uwagę przywiązuje się do rozwoju opakowań biodegradowalnych i kompostowalnych. Przemysł celulozowo-papierniczy musi dostosować się do nowych warunków i wprowadzić innowacyjne rozwiązania, które pozwolą mu zachować konkurencyjność.

Wczesna próba danych Cepi z początku br. wskazuje na zwiększenie produkcji i poprawę rentowności we wszystkich segmentach europejskiego sektora celulozowo-papierniczego. Pozycja branży pozostaje jednak daleka od tej sprzed kryzysu związanego z Covid-19 i wojny na Ukrainie.

Konfederacja Europejskiego Przemysłu Papierniczego (Cepi) to organizacja non-profit z siedzibą w Brukseli, założona w 1992 r., która reprezentuje europejski przemysł celulozowo-papierniczy przemysł celulozowo-papierniczy wobec instytucji europejskich. Poprzez swoje stowarzyszenia członkowskie, Cepi reprezentuje również około 480 firm produkujących masę celulozową, papier i tekturę w całej Europie, począwszy od małych i średnich przedsiębiorstw do międzynarodowych koncernów (licząc firmy obecne w więcej niż jednym kraju w więcej niż jednym kraju Cepi tylko raz). Reprezentuje ona 90% europejskiego przemysłu celulozowo-papierniczego pod względem produkcji. Przemysł celulozowo-papierniczy zapewnia 175 000 miejsc pracy bezpośrednio w Europie. Jego obroty wynoszą 100 mld euro i dodaje 20 mld euro do PKB UE PKB. Jest silny na rynkach eksportowych, ze wskaźnikiem eksportu wynosi 21% produkcji papieru i tektury.

Członkowie Cepi w 2023 r.
Krajowe stowarzyszenia z 18 następujących krajów: Austria, Belgia, Czechy,Finlandia, Francja, Niemcy, Węgry, Włochy, Holandia, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry i Włochy, Hiszpania, Szwecja i Wielka Brytania.

Źródło: Cepi