Przemysł papierniczy pod wpływem wysokich cen energii i osłabienia wzrostu gospodarczego

Wstępne statystyki za rok 2022 opublikowane przez Cepi (Konfederację Europejskiego Przemysłu Papierniczego), pokazują wpływ wysokich cen energii oraz słabnącego wzrostu gospodarczego w UE i na świecie na przemysł papierniczy. Sektor może jednak wykorzystać pozytywne trendy długoterminowe, które może przyspieszyć unijny plan przemysłowy Green Deal.

 

Zużycie papieru w Europie pozostało w 2022 roku stabilne wykazując odporność w obliczu obecnego spowolnienia gospodarczego w Europie, pomimo spowolnienia gospodarczego w UE, której PKB wzrósł o 0,3% w trzecim kwartale, a w ostatnim kwartale był w stagnacji. Obecnie przewiduje się, że gospodarka UE wzrośnie tylko o 0,8% w 2023 r. i o 1,6% w 2024 r. W tym samym czasie produkcja papieru i tektury spadła o 5,9% w porównaniu z rokiem poprzednim, według wstępnych danych opublikowanych przez Cepi. Spadek produkcji odnotowano również we wszystkich regionach świata, w tym u większości głównych konkurentów UE w tym sektorze. Całkowita produkcja papieru w 2022 roku wyniosła 84,8 mln ton, przy czym spadek odnotowano w przypadku niemal wszystkich rodzajów papieru i tektury, z wyjątkiem papierów do użytku domowego i celów sanitarnych.

 

Połączone zmiany w postaci zmniejszonej produkcji i stabilnej konsumpcji doprowadziły do pogorszenia bilansu handlowego sektora w kontekście zwiększonej konkurencji globalnej. Sytuacja, na którą Cepi wielokrotnie zwracała uwagę instytucji UE. Słabość produkcji papieru odnotowana w drugiej połowie roku jest w dużej mierze tłumaczona wysokimi kosztami energii i surowców w Europie, które doprowadziły do czasowych przestojów maszyn. Spowalnienie gospodarcze UE w drugiej połowie 2022 roku oraz otwarcie się branży papierniczej na rynki globalne, gdzie wzrost również uległ zahamowaniu, przyczyniły się do tymczasowego spadku konkurencyjności. Jednak europejski sektor papierniczy jest tradycyjnie silnym eksporterem, a jego bilans handlowy pozostaje dodatni.

- Długoterminowe trendy dla naszej branży pokazują, że możemy ambitnie patrzeć na naszą przyszłość. Teraz potrzebujemy, aby unijny plan przemysłowy Green Deal był równie ambitny. Jesteśmy pewni, że przejście na bardziej zieloną gospodarkę jest w dłuższej perspektywie szansą dla europejskiego przemysłu papierniczego - mówi Jori Ringman, Dyrektor Generalny Cepi.

W oparciu o skumulowane dane z pierwszych dziewięciu miesięcy 2022 roku, oczekuje się, że łączne dostawy papieru i tektury za ten rok zmniejszyły się o 3,3% w porównaniu do 2021 roku, a eksport do krajów spoza grona członków Cepi o 13,3%. Pod względem udziału w rynku inne kraje europejskie pozostają głównymi rynkami eksportu z udziałem 38,1%, Azja stanowi 20,3%, Ameryka Północna 15,0%, Ameryka Łacińska 9,8%, a wszystkie inne kraje 16,8%.

Spadek produkcji obserwowany był również w największych krajach produkujących papier na świecie. Kanada, Japonia, Stany Zjednoczone i Korea Południowa, odnotowały spadki produkcji papieru w przedziale 0,5-3,5%. 

Wstępne dane wskazują, że import papieru i tektury do krajów członkowskich Cepi wzrósł o około 6,8% w stosunku do roku 2021, przy rosnących wolumenach pochodzących z innych krajów europejskich krajów (+21,8%). Pozostałe kraje europejskie, nie reprezentowane w składzie Cepi, stanowią 47,4% całego europejskiego importu, Ameryka Płn. 23,6%, Azja 16,9%, Ameryka Łacińska 8,0% oraz reszta świata 4,1%. Na handel z Rosją wpłynęły sankcje przyjęte przez UE: eksport papieru z UE spadł o 68%, podczas gdy import papieru zmniejszył się o 35%. Ogólnie rzecz biorąc, bilans handlowy papieru i tektury zmniejszył się o 20% w porównaniu z 2021 r, ale pozostaje dodatni.

W odniesieniu do poszczególnych rodzajów papieru można zaobserwoać strukturalne rozbieżności w trendach produkcyjnych dla papierów graficznych, opakowaniowych oraz sanitarnych. Inne tendencje w sektorze, choć negatywne w ujęciu rok do roku, wskazują na stabilność w perspektywie długoterminowej, np. wykorzystanie papieru do recyklingu, które zmniejszyło się o 6,4% w porównaniu z rokiem 2021, ale pozostaje stabilne w okresie trzyletnim. Wysokie ceny energii elektrycznej i gazu znacząco wpłynęły na te zakłady papiernicze, których produkcja w największym stopniu zależy od papieru do recyklingu, co wpłynęło na wynik w 2022 r. Recykling papieru jest w jeszcze większym stopniu niż dotychczas prowadzony w Europie, przy czym 96% europejskiego papieru przeznaczonego do recyklingu jest przetwarzane przez europejskie papiernie, podczas gdy jego eksport spadł o blisko 10%, częściowo z powodu przedłużających się blokad w Azji.

Podobnie papier i tektura opakowaniowa, w coraz większym stopniu zastępujące alternatywy oparte na paliwach kopalnych, pozostają jednym z głównych czynników wzrostu sektora. Podczas gdy produkcja opakowań papierowych w Europie zmniejszyła się o 4,6% w 2022 r. w porównaniu z 2021 r., produkcja papieru opakowaniowego nadal pozostaje znacznie powyżej poziomów sprzed pandemii Covid-19. Popyt na papier i tekturę opakowaniową pozostał względnie stabilny (+0,5%) na podstawie danych dane za pierwsze 9 miesięcy ubiegłego roku.

W ramach gatunków opakowaniowych, materiały pudełkowe - głównie wykorzystywane do pakowania w transporcie oraz pudła tekturowe odnotowały spadek o 4,8%. Produkcja tektury falistej i innych tektur opakowaniowych używanej głównie do produkcji opakowań detalicznych - zmniejszyła się o 4.1%. Produkcja papierów pakowych - używanych do produkcji toreb papierowych - spadła o 5,2%. Udział gatunków opakowaniowych stanowił 59,8% (59,1% w 2021 r.) ogólnej produkcji papieru i tektury, przy czym udział gatunków graficznych 26,1% (27,7% w 2021 r.). Produkcja wszystkich pozostałych asortymentów papieru i tektury - głównie dla przemysłowych i specjalnych - zmniejszyła się o 6,1%, a jej udział w całkowitej produkcji papieru i tektury wyniósł 4,8%. Liczby te, liczone według ton wyprodukowanego papieru, nie uwzględniają godnych uwagi postępów zrealizowanych w zakresie zmniejszenia wagi poszczególnych rozwiązań w zakresie opakowań papierowych, zgodnie z zaangażowaniem branży w zrównoważony rozwój.

W kontynuacji z ostatnich trzech lat, nowe wzorce konsumpcji po pandemii Covid-19 spowodowały również wzrost popytu na gatunki sanitarne i domowe, zyskując 3,6% w porównaniu z rokiem 2021. Produkcja papieru sanitarnego i domowego wzrosła o około 2,2% w stosunku do 2021 roku, osiągając poziom zbliżony do tego z okresu kryzysu Covid i stanowiła 9,3% całkowitej produkcji papieru i tektury. 

Popyt na papiery graficzne w 2022 roku spadł o 1,8%, co było związane ze spadkiem popytu obserwowanym w branży poligraficznej i wydawniczym. Produkcja papierów graficznych spadła o 11,3%. Po wzroście w 2021 roku, wydaje się, że obecnie powróciła ona do trendu spadkowego. Produkcja papieru gazetowego spadła o 9,9%, podczas gdy produkcja papierów do druku i pisania spadła o 11,5%, w wyniku zamknięcia i przebudowy maszyn. Produkcja papierów drukowych i piśmiennych wykorzystywanych do produkcji czasopism i katalogów, direct mail, książek telefonicznych itp. - spadała w różnym tempie w różnym stopniu, w zależności od kategorii gatunkowych. 

Produkcja masy celulozowej (zintegrowana + rynkowa) zmniejszyła się o 3,7% w porównaniu z poprzednim rokiem wcześniej, a łączna produkcja wyniosła ok. 35,9 mln ton. Wpływ na to miały tymczasowe
przestoje i strajki na początku 2022 roku. Produkcja masy mechanicznej zmniejszyła się o 5,4 proc, podczas gdy produkcja masy chemicznej spadła o 3,3% w porównaniu do 2021 roku. Masa chemiczna stanowi 77% całkowitej produkcji celulozy. Produkcja masy rynkowej również wykazała spadek o 3,7%.

Członkami Cepi są stowarzyszenia przemysłu papiernieczego mające siedziby w następujących krajach: Austria, Belgia, Czechy, Finlandia, Francja, Niemcy, Węgry, Włochy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja, Holandia i Wielka Brytania.

Źródło: Cepi