"Jestem pewien, że zgodzisz się ze mną, że u każdego, kto słyszy sformułowanie "zrównoważony rozwój", wywołuje ono bardzo szczególny rodzaj współczujących emocji i łączy nas ze wszystkimi pozytywnymi aspektami lub jego znaczeniem, które nie jest już tylko modnym sloganem, ale stało się siłą napędową wielu gospodarek, w tym sektora druku i opakowań. Z perspektywy zwykłego człowieka najbardziej ogólnym rozumieniem tych magicznych słów jest "ochrona zasobów naturalnych". Z perspektywy branży poligraficznej i opakowaniowej dokonano ogromnych postępów, a w ciągu ostatnich kilku lat branży udało się wdrożyć wiele zrównoważonych koncepcji za pomocą innowacyjnych materiałów, rozwiązań maszynowych i adaptacji technicznych przy zmniejszonym wykorzystaniu zasobów naturalnych i innych.
Jeśli chodzi o pochodzenie zrównoważonego rozwoju, nie jest to nowa koncepcja dla ludzkości. Dawno temu, w 1713 roku, Hanns Carl, który był szefem Królewskiego Urzędu Górniczego w Saksonii w Niemczech, wpadł na pomysł użycia słowa w celu znalezienia przyczyn potencjalnego niedoboru drewna, które było ważnym zasobem w tamtych czasach. Hanns zaproponował pozyskiwanie drewna tylko wtedy, gdy będzie można je zastąpić nowym przyrostem. Użył niemieckiego słowa "Nachhalten" (zrównoważony) do opisania praktyk leśnych. Później, po dodaniu innego niemieckiego słowa "Entwicklung", otrzymaliśmy termin "Nachhaltige Entwicklung" (zrównoważony rozwój).
W 2023 r. zmiany klimatu stały się największym zagrożeniem dla zdrowia ludzkości. Skutki są już widoczne w postaci zanieczyszczenia powietrza, chorób, złego stanu zdrowia fizycznego i psychicznego, ekstremalnych warunków pogodowych, zwiększonego głodu i złego odżywiania w różnych miejscach, zwłaszcza tam, gdzie ludzie nie mogą uprawiać rolnictwa lub znaleźć żywności.
Zmiana klimatu odnosi się do zmiany globalnego klimatu, który jest połączonym systemem słońca, ziemi i oceanów, deszczu, wiatru, lasów, pustyń i sawann, w tym wszystkiego, co robimy my, ludzie. Naukowcy znaleźli wiele przekonujących dowodów na zmiany klimatu, w tym emisje gazów cieplarnianych, głównie atmosferycznego CO2 i globalnej temperatury, zmiany poziomu morza, rozległość lodu, zapis kopalny i rozmieszczenie gatunków. Dane te wskazują na silną korelację między poziomem CO2 a globalnym ociepleniem.
Eksperci twierdzą, że jeśli poważnie myślimy o powstrzymaniu nieuniknionych katastrofalnych skutków zmian klimatycznych na naszej planecie Ziemii, musimy zminimalizować wzrost globalnej temperatury (ocieplenia), co oznacza natychmiastową i bardzo znaczącą redukcję globalnej emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 43% do 2030 roku.
Ramy UNEP są świetne, ale niewystarczające
Pytanie za milion dolarów brzmi: "Co możemy zrobić z rosnącymi temperaturami? Cóż, nie ma jednego lub prostego rozwiązania tego ogromnego zadania. Zgodnie z wytycznymi OECD (Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), rozwiązania można szukać w możliwości usunięcia szkodliwych dla środowiska emisji, w tym paliw kopalnych, wprowadzaniu podatków od emisji CO2 i metanu, wspólnych innowacji i wsparcia dla zielonych technologii. Biorąc pod uwagę powagę kwestii zmian klimatycznych i ich wpływu, oprócz 17 celów zrównoważonego rozwoju (Sustainable Development Goals) UNDP (Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju), różne organizacje międzynarodowe na różnych poziomach zainicjowały wiele koncepcji, w tym Net Zero, Carbon Neutrality i ESG. Wszystkie one są bezpośrednio lub pośrednio związane z szerszym zakresem zrównoważonego rozwoju. Należy jednak zrobić więcej, a wszystkie regiony świata muszą wnieść swój wkład.
Jeśli chodzi o obszar MENA (Bliski Wschód i Afrykę Północną), z perspektywy zagrożeń klimatycznych region ten jest uważany za jeden z najbardziej wrażliwych obszarów geograficznych i stoi w obliczu wyzwań związanych z klimatem, w tym ekstremalnie wysokich temperatur, ograniczonych gruntów rolnych i niedoboru wody. Co więcej, jego populacja szybko rośnie, podczas gdy państwa GCC generują jeden z najwyższych na świecie poziomów emisji dwutlenku węgla na mieszkańca i eksportują duże ilości paliw kopalnych.
Pomimo wszystkich wyzwań związanych z kontrolowaniem skutków zmian klimatu, główne gospodarki MENA zobowiązały się do osiągnięcia zerowej emisji netto do 2060 roku. Z całą powagą rozważane są różne inicjatywy mające na celu kontrolowanie emisji, ograniczanie spalania gazu ziemnego, zwiększanie efektywności energetycznej itp., a także podejmowane są liczne inne kroki poprzez innowacyjne rozwiązania i nowe technologie z naciskiem na waloryzację węgla przy jednoczesnym skupieniu się na gospodarce o obiegu zamkniętym.
Zjednoczone Emiraty Arabskie opracowują duży projekt CCS (wychwytywania i składowania dwutlenku węgla), który jest pierwszym z planowanej serii podobnych projektów w tym kraju. Oczekuje się, że konferencja ONZ w sprawie zmian klimatu w 2023 r., COP28 (Konferencja Stron), której gospodarzem są Zjednoczone Emiraty Arabskie w grudniu tego roku, wzmocni działania na rzecz klimatu i posłuży jako platforma dla innowacyjnych rozwiązań w celu dalszego napędzania transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju w regionie.
Różni lokalni właściciele marek i producenci opakowań rozpoczęli już wiele inicjatyw, aby ograniczyć wyzwania, koncentrując się na osiągnięciu celów zerowych netto, które są publikowane w ich raportach zrównoważonego rozwoju. Jak podano, Tetra Pak, jeden z wiodących dostawców materiałów opakowaniowych w regionie, osiągnął 80 procent odnawialnej energii elektrycznej w swojej działalności poprzez podwojenie mocy fotowoltaicznej i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 36% w porównaniu do poziomu bazowego z 2019 roku.
Zgodnie z najnowszym Raportem Zrównoważonego Rozwoju Almarai, wiodącej firmy produkującej żywność i napoje na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej, celem firmy jest zapobiegnięcie powstaniu 9000 ton metrycznych odpadów do 2025 r., a do tej pory osiągnęła już łącznie 6456 ton metrycznych. W 2022 r. firma usunęła 713 ton metrycznych plastiku i 74 tony metryczne papieru w skali roku. W ramach procesu projektowania opakowań Almarai podejmuje świadomą decyzję na początkowych etapach, aby zastanowić się, czy opakowanie jest konieczne, a także rozważa wykorzystanie materiałów pochodzących z recyklingu, aby zachęcić do myślenia o gospodarce o obiegu zamkniętym w projektach opakowań.
Pośród różnych inicjatyw i programów zrównoważonego rozwoju, eksperci zaczęli zadawać kolejne pytanie za milion dolarów: "Czy koncepcja zrównoważonego rozwoju jest wystarczająca, aby sprostać wyzwaniom, przed którymi stoi świat?". Dyskusja toczy się wokół tego, że zamiast wyrządzać mniej szkód środowisku, co jeszcze można zbadać i dowiedzieć się, jak zarządzać i chronić zdrowie systemów ekologicznych poprzez podejście oparte na myśleniu projektowym?
Większość praktyk, które wykonujemy pod szyldem Zrównoważonego Rozwoju, koncentruje się głównie na próbach zmniejszenia szkód spowodowanych nadmierną eksploatacją i wykorzystaniem zasobów naturalnych. Pytanie, które wszyscy musimy sobie zadać, brzmi: czy to wystarczy, czy też należy zrobić coś więcej?
Eksperci twierdzą, że kryzys klimatyczny nie jest problemem naukowym, który można rozwiązać jedynie za pomocą technologii. Jest to problem stworzony przez ludzi, którzy nie dostosowują się do natury pod względem naszego stylu życia. Technologie i systemy mogą odgrywać ograniczoną rolę; musimy dokonać zmiany paradygmatu w naszej postawie, stylu życia i sposobach interakcji z naturą, wprowadzając elementy szacunku i współczucia dla natury i jej stworzenia. Musimy widzieć więcej niż widzimy i patrzeć poza zrównoważony rozwój i zacząć myśleć o przeprojektowaniu naszych systemów.
Mamy tylko jedną planetę i musimy pilnie wprowadzić zmiany
Druk jest energochłonnym przemysłem, a poleganie na drewnie jako jednym z surowców wiąże się z wyjątkowym zestawem problemów, w tym wysokim zużyciem wody, produkcją odpadów stałych i zanieczyszczeniem powietrza, a także emocjami konsumentów często wyrażanymi w związku z wylesianiem. Nie wypowiadam się na temat plastiku, który ma swoją własną reputację. Wszyscy razem musimy przyjrzeć się naszemu systemowi i jego konstrukcji, abyśmy mogli poprawić sposób, w jaki działamy w bardziej zrównoważony sposób, biorąc pod uwagę holistyczne spojrzenie wszystkich interesariuszy zaangażowanych w łańcuch wartości druku i opakowań.
W tym miejscu pojawia się znaczenie i rola targów drupa, które oferują doskonałą okazję dla branży poligraficznej do spotkania się na jednej platformie, dyskusji i wymiany myśli i pomysłów oraz oceny obecnych praktyk w celu przeprojektowania systemów na lepszą przyszłość, z naciskiem na minimalizację wpływu wszelkich działań na środowisko, przy jednoczesnym uwzględnieniu zatrudnienia, dochodów, społeczeństwa i lokalnej gospodarki.
Oczekuje się, że podczas targów drupa 2024 zaprezentowane zostaną różne innowacyjne rozwiązania i najnowsze trendy w zakresie metodologii i praktyk zrównoważonego druku oraz ich czynniki napędzające, ustawodawstwo, wskaźniki dotyczące zrównoważonego druku i przepisów środowiskowych, systemy redukcji emisji dwutlenku węgla, przepisy dotyczące odpadów niebezpiecznych, zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola oraz ich najnowsze procesy i systemy do działania w sposób zrównoważony, ponieważ zrównoważony druk to nie tylko składanie oświadczeń środowiskowych lub uzyskiwanie akredytacji; to z pewnością znacznie więcej.
Myśląc holistycznie, ponieważ każda firma, branża i region stoją przed wyjątkowymi wyzwaniami, przy opracowywaniu planu działania na rzecz zrównoważonego rozwoju ważne jest, aby skupić się na kulturach, sposobie myślenia i futurystycznym podejściu z pełną powagą. Dobrze przemyślana i zintegrowana współpraca z wykorzystaniem najnowszych technologii transformacyjnych jest bardzo potrzebna.
Ponieważ zrównoważony rozwój ma silne konotacje z przyszłością, równie ważne jest, aby wszyscy decydenci przyjrzeli się obecnemu projektowi naszego systemu edukacji, ponieważ zapewnienie uczniom wiedzy i umiejętności w zakresie przyjmowania zrównoważonych nawyków jest pierwszym krokiem w kierunku budowania bardziej ekologicznej przyszłości. W razie potrzeby należy opracować odpowiedni i regionalny program edukacji klimatycznej. Młodsze pokolenia muszą mieć kompleksowe zrozumienie tego, czym są zmiany klimatu, jakie wyzwania się z nimi wiążą oraz jakie role należy odegrać w ochronie środowiska i łagodzeniu wszystkich związanych z nimi zagrożeń. Muszą być również przygotowani do pracy w zielonym sektorze, ponieważ jest to pilne, aby przekształcić innowacyjne myśli i pomysły w nową rzeczywistość.
Zjednoczone Emiraty Arabskie podjęły już pozytywny krok w tym kierunku, a niedawno Ministerstwo Edukacji podpisało Partnerstwo na rzecz Zielonej Edukacji z UNESCO i UNICEF, aby przewodzić światowej klasy programowi edukacji klimatycznej w szkołach i na uniwersytetach w kraju.
Kiedy odzwierciedlamy naszą troskę o zrównoważony rozwój jako profesjonaliści, równie ważne jest, aby spojrzeć w głąb siebie jako jednostki, nie możemy zapominać, że wszyscy mamy pewne obowiązki wobec naszej planety. Być może nie zdajemy sobie z tego sprawy, ale w oparciu o nasz styl życia każdy z nas ma swój własny, unikalny ślad węglowy. Poprzez nasze wybory, których dokonujemy od rana do pójścia spać, wywieramy wpływ na nasze środowisko. Nadszedł również czas na samoocenę. Musimy sprawdzić miejsce, w którym mieszkamy, nasze wybory żywieniowe, liczbę gadżetów, transport, nawyki zakupowe, podróże, wakacje i wiele innych rzeczy, które są bardzo subiektywne, ale warte rozważenia.
Cóż, jeśli zatrzymamy się na chwilę i rozejrzymy po całym ekosystemie natury, na myśl przyjdzie nam cud designu, ponieważ design jest podstawową koncepcją odpowiedzialną za kształtowanie świata, w którym żyjemy, a wszechświat robi to tak pięknie i doskonale. Ale jeśli spojrzymy na to, co my, ludzie, zrobiliśmy poprzez projekty naszego stylu życia i systemów, z pewnością nie odwzajemniamy się zgodnie z oczekiwaniami, aby chronić i zachowywać wspaniałe dzieło natury; musimy przeprojektować nasz styl życia i systemy, które stworzyliśmy i w których się uwięziliśmy.
Szacuje się, że krótka wiadomość e-mail z jednego laptopa do drugiego emituje 0,3 g CO2e (ekwiwalentu dwutlenku węgla). Hmmmm, czy możemy myśleć do tego poziomu i dokonywać świadomych wyborów?
Z pewnością zrównoważony rozwój ma większe znaczenie niż to, co myślimy, i najwyższy czas, abyśmy pomyśleli głębiej i podjęli szybkie działania; kończy nam się czas. Planeta Ziemia, jako jedyna, potrzebuje naszej pomocy i zaangażowania w realne zmiany."
Autor: Kaunain Shahidi - Redaktor ds. biznesu i technologii, Packaging MEA
