Jak FSC może pomóc posiadaczom certyfikatu w spełnieniu wymogów EUDR?

EUDR (European Union Deforestation Regulation), czyli rozporządzenie UE przeciwko wylesianiu, weszło w życie w czerwcu 2023 r. Wprowadza ono nowe obowiązki m.in. dla zarządców lasów oraz wielu firm z przemysłu drzewnego, papierniczego i meblarskiego. Certyfikacja FSC jest narzędziem, które może być pomocne w spełnieniu tych wymogów.

Cel EUDR jest zbieżny z misją FSC – jest to powstrzymanie wylesiania i degradacji lasów na całym świecie. Organizacja FSC stworzyła zestaw specjalnych narzędzi i rozwiązań, aby pomóc posiadaczom certyfikatu w realizacji wymogów EUDR. 

Czym jest EUDR? 

Rozporządzenie EUDR dotyczy 7 grup produktowych, których konsumpcja w UE przyczynia się do wylesiania na świecie w największym stopniu. Są to: kauczuk, olej palmowy, soja, wołowina, kawa, kakao oraz drewno. 

Podmioty wprowadzające lub eksportujące z rynku UE produkty, których dotyczy EUDR, będą musiały dochować należytej staranności, aby wykazać, że nie zostały one pozyskane z terenów, które zostały wylesione po 31 grudnia 2020 roku. Dla produktów z drewna (w tym papieru) istnieje dodatkowy wymóg – surowiec nie może zostać pozyskany z terenów zdegradowanych po 31 grudnia 2020 roku. Według szacunków rządu nowe regulacje mogą objąć ponad 116 tys. podmiotów w naszym kraju. 

EUDR nakłada na wiele podmiotów obowiązek posiadania i wdrożenia systemu należytej staranności. Oznacza to w praktyce następujące 3 kroki: 

1. Gromadzenie szeregu informacji o produktach wprowadzanych na rynek (m.in. opis, w tym nazwa handlowa, nazwa zwyczajowa i pełna nazwa naukowa, ilość wyrażona jako masa netto w kg, geolokalizacja działek, data lub przedział czasowy pozyskania/produkcji - szczegółowe wymogi ujęte są w art. 9 Rozporządzenia); 
2. Ocena ryzyka, czy produkty te nie przyczyniły się do wylesiania (a dla drewna – dodatkowo, czy nie przyczyniły się do degradacji lasów) a więc czy spełniają wymogi EUDR. Szczegółowe wymogi co do oceny ryzyka opisane są w art. 10 Rozporządzenia; 
3. Zmniejszenie ryzyka w przypadku, gdy zostało ono ocenione na wyższe niż znikome. Zmniejszenie ryzyka musi nastąpić przed wprowadzeniem produktów do obrotu. Szczegółowe wymogi co do zmniejszenia ryzyka ujęte są w art. 11 Rozporządzenia. 

Dodatkowo przedsiębiorcy objęci EUDR nie będą mogli wprowadzać odnośnych produktów do obrotu, jeżeli nie złożą wcześniej oświadczenia o należytej staranności. 

Jak FSC może pomóc w przygotowaniu do EUDR? 

FSC opracowało zestaw narzędzi, które mogą pomóc zarządcom lasów i firmom przetwórczym w spełnieniu wymogów EUDR. W lipcu br. FSC opublikowało 2 dokumenty, których wdrożenie może pomóc posiadaczom certyfikatu spełnić obowiązki związane z dochowaniem należytej staranności. 

Zestaw narzędzi „FSC Aligned Certification for EUDR” – już dostępny:

1. Moduł Regulacyjny FSC (FSC Regulatory Module) to nowy, opcjonalny standard, który jest „nakładką” rozszerzającą zakres certyfikatu FSC. Mogą z niego skorzystać zarówno posiadacze certyfikatu FSC dla gospodarki leśnej (a więc zarządcy i właściciele lasów), jak i posiadacze certyfikatu FSC kontroli pochodzenia produktu. Jego wdrożenie w istotny sposób pomoże posiadaczowi certyfikatu FSC w zapewnieniu zgodności z EUDR. 
2. Zaktualizowane Ramy dla Oceny Ryzyka FSC – jest to kluczowe narzędzie do przeprowadzania ocen ryzyka i identyfikacji środków zmniejszających ryzyko, zgodnie z EUDR. FSC przygotowało również szablon, z którego mogą skorzystać podmioty przygotowując własną ocenę ryzyka. 

Uwaga: Posiadacze certyfikatu FSC mogą skorzystać z ww. narzędzi i rozszerzyć zakres swojego certyfikatu o Moduł Regulacyjny FSC, ale nie jest to obowiązkowe, nie wiąże się też z żadną dodatkową opłatą na rzecz FSC. 

Zestaw narzędzi „FSC Aligned Reporting for EUDR” – dostępny wkrótce:

Pakiet rozwiązań FSC Aligned Reporting for EUDR ułatwi posiadaczom certyfikatu raportowanie i generowanie oświadczeń wymaganych przez EUDR. Narzędzia opracowane przez FSC ułatwią wymianę informacji pomiędzy dostawcami i odbiorcami w ramach systemu należytej staranności, pomagając w spełnieniu wymogu identyfikowalności surowca w łańcuchach dostaw, wprowadzonego przez EUDR.

Przygotuj się do EUDR w 6 krokach

Obecnie podmioty, które są objęte nowymi regulacjami, przygotowują się do wdrożenia wymogów EUDR. Organizacja FSC przygotowała krótki przewodnik – jak w 6 krokach firmy mogą rozpocząć przygotowania do wdrożenia EUDR już teraz.

Krok 1. Lista produktów

1. Sprawdź, których produktów Twojej firmy dotyczy EUDR. Lista produktów objętych EUDR znajduje się w zał. 1 do rozporządzenia.
2. Jeśli nadal nie wiesz, czy dany produkt jest objęty EUDR, oceń go pod kątem:
1. Czy jest wykonany z jednego z materiałów wymienionych w zał. 1 do EUDR?
2. Czy jest objęty jednym z kodów celnych HS wymienionych w zał. 1 do EUDR?

Jeśli odpowiedź na oba pytania jest twierdząca, produkt jest objęty EUDR. Jeśli odpowiedź na jedno z pytań jest przecząca, produkt nie jest objęty EUDR.

3. Dodatkowo, dla posiadaczy certyfikatu FSC, zalecamy dodanie w zestawieniu produktów firmy informacji, które produkty są certyfikowane FSC i dodanie kodu celnego HS i kodu produktu FSC. Pomoże to zidentyfikować produkty, które są potencjalnie ryzykowne, bo są objęte EUDR, ale nie posiadają certyfikatu FSC.

Krok 2. Moduł Regulacyjny FSC (dotyczy tylko posiadaczy certyfikatu FSC)

Moduł Regulacyjny FSC to nowy, dobrowolny standard, który można stosować jako dodatek do aktualnych wymagań certyfikacyjnych FSC w celu wsparcia wykazania zgodności z EUDR. Został opublikowany 1 lipca 2024 r. Zachęcamy posiadaczy certyfikatu FSC do zapoznania się z nim.

Moduł Regulacyjny FSC określa ramy i wymagania dotyczące:

• wprowadzenia systemu należytej staranności,
• gromadzenia i przekazywania informacji na temat pochodzenia produktów,
• upewnienia się, że do łańcucha dostaw FSC trafiają wyłącznie materiały niepowodujące wylesiania.

Krok 3. Przegląd systemu należytej staranności pod kątem EUDR

EUDR wymaga od objętych nim podmiotów przeprowadzenia analizy w ramach systemu należytej staranności przed wprowadzeniem towarów na rynek UE lub eksportem z UE.

Obowiązki w zakresie należytej staranności różnią w zależności od poziomu ryzyka wylesiania i degradacji dla danego kraju pochodzenia. Jeśli już wdrożyłeś system należytej staranności, rozważ jego ocenę pod kątem zgodności z EUDR.

Firmy posiadające certyfikat FSC otrzymają szczegółowe wyjaśnienia dotyczące obowiązków w zakresie systemu należytej staranności w ramach Modułu Regulacyjnego FSC.

Krok 4. Wspólne przygotowania z podmiotami w łańcuchu dostaw

Aby spełnić wymogi sprawozdawcze EUDR, Twoja firma będzie potrzebowała szczegółowych informacji od partnerów handlowych w łańcuchu dostaw.

Szczegółowe kroki:

• Dokonaj przeglądu danych dotyczących transakcji obejmujących materiały objęte EUDR.
• Zidentyfikuj luki w informacjach, które będziesz musiał pozyskać od dostawców i wspieraj dostawców w ich pozyskiwaniu.
• Dokonaj oceny aktualnych ryzyk w łańcuchu dostaw. Rozważ przygotowanie z dostawcami środków ograniczających ryzyko.
• Jeśli posiadasz certyfikat FSC, zachęć podmioty w Twoim łańcuchu dostaw do certyfikacji FSC i skorzystania z Modułu Regulacyjnego FSC.

Krok 5. Plan bezpiecznej wymiany danych z partnerami handlowymi

EUDR wymaga zapewnienia identyfikowalności transakcji w całym łańcuchu dostaw. Partnerzy handlowi powinni uzgodnić przekazywanie szczegółów dot. transakcji, aby wykazać, że wszystkie materiały zostały pozyskane zgodnie z EUDR. Wspólnie z partnerami wybierz platformy technologiczne do wymiany i weryfikacji danych.

FSC udostępni posiadaczom certyfikatu FSC rozwiązanie oparte na technologii blockchain. Ułatwi ono spełnienie wymogu identyfikowalności dla uczestniczących w niej posiadaczy certyfikatów i umożliwi im poufną wymianę danych. Korzystanie z tego narzędzia będzie dobrowolne i nieodpłatne. Umożliwi ono użytkownikom:

• Weryfikację statusu certyfikacji dostawców.
• Generowanie oświadczeń dot. produktów będących przedmiotem obrotu z partnerami.
• Przekazywanie danych o surowcach składających się na produkty z certyfikatem FSC (m.in. lokalizacja działki pochodzenia, czas pozyskania, gatunki, grupy produktów), przy jednoczesnym zachowaniu poufności.

Krok 6. Skontaktuj się z jednostką certyfikującą w sprawie EUDR

Jeśli planujesz skorzystać z narzędzi opracowanych przez FSC, skontaktuj się z Twoją jednostką certyfikującą już teraz, tak aby mogła zaplanować audyt w Twojej firmie w odpowiednim czasie.

Najnowsze informacje nt. EUDR 

14 listopada Parlament Europejski przegłosował odroczenie EUDR o 12 miesięcy. Parlament Europejski przegłosował też propozycję poprawki do rozporządzenia, która polega na utworzeniu nowej kategorii krajów bez ryzyka wylesiania (tzw. „no-risk category”). Przy wprowadzaniu na rynek UE produktów objętych EUDR i pochodzących z tych krajów nie byłoby wymagane spełnienie obowiązków związanych z dochowaniem należytej staranności, w tym również podania współrzędnych geograficznych działek, z których pozyskano dany produkt.

Przegłosowanie zmian przez Parlament Europejski nie oznacza jeszcze, że automatycznie wchodzą one w życie. Ostateczny kształt rozporządzenia, z uwzględnieniem przegłosowanych zmian, musi zostać ustalony wspólnie przez Parlament, Komisję Europejską i Radę UE. Jeśli nie dojdą one do porozumienia do końca roku, EUDR zacznie obowiązywać w pierwotnym kształcie już 30 grudnia br.

Jako FSC podtrzymujemy nasze wsparcie dla firm z branży drzewnej we wdrażaniu wymogów EUDR i zachęcamy je do kontynuowania swoich przygotowań, tak aby były w pełni gotowe gdy rozporządzenie zacznie obowiązywać. Zachęcamy też do szczegółowego zapoznania się z rozwiązaniami FSC w zakresie EUDR. Wszystkie aktualności na ten temat można znaleźć na stronie internetowej fsc.org/starteudr.

Autorka: Karolina Tymorek