Badania papieru i tektury przeznaczonych do kontaktu z żywnością

Prezentujemy artykuł Adama Fotka, eksperta ds. badań w J.S. Hamilton Poland, w którym autor przedstawia zalecenia i wytyczne dotyczące opakowań papierowych i tekturowych przeznaczonych do kontaktu z żywnością, zgodne ze stanem prawnym na listopad 2019 r. W artykule przedstawiono podstawowe obowiązki producentów opakowań papierowych do kontaktu żywnością. Przedstawiono wymagania opisane w Zaleceniu BRF XXXVI oraz zmiany wprowadzone w najnowszych Food Contact Guidelines for the Compliance of Paper & Board Materials and Articles wyd. z marca 2019 r.

1. Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004^[1]

Wymienione rozporządzenie jest podstawowym aktem prawnym regulującym rynek materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością na terenie Unii Europejskiej. Zgodnie z artykułem 2 do przestrzegania zawartych w nim przepisów zobowiązani są wszyscy przedsiębiorcy zajmujący się produkcją, przetwarzaniem i dystrybucją materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. W artykule 3 podano że żaden materiał i wyrobów do kontaktu z żywnością nie może stanowić zagrożenia dla zdrowia człowieka, powodować niemożliwych do przyjęcia zmian w składzie żywności, powodować pogorszenia jej cech organoleptycznych, a jego oznakowanie, reklama i sposób prezentowania nie powinny wprowadzać konsumentów w błąd. W dalszej części artykułu zostanie pokazane w jaki sposób można wykazać zgodności zadrukowanego materiału z wymienionymi wymaganiami. Artykuł 16 nakłada obowiązek wystawiania deklaracji zgodności, która stanowi dokument potwierdzający dopuszczenie danego materiału lub wyrobu do kontaktu z żywnością.

2. BFR XXXVI. Paper and board for food contact^[2]

Zalecenie BFR jest rekomendacja opracowaną przez Niemiecki Federalny Instytut Oceny Ryzyka (German Federal Institute for Risk Assessment) dla rynku niemieckiego. Z powodu braku wymagań ogólnoeuropejskich stał się podstawowym dokumentem stosowanym w Europie do oceny zgodności papierów i tektur przeznaczonych do kontaktu z żywnością.

Zakres badań wymieniony w Zaleceniu BFR jest odzwierciedleniem składu chemicznego i surowcowego każdego rodzaju papieru lub tektury. Zgodnie z informacjami podanym w Zaleceniu papier lub tektura mogą być produkowane z naturalnych i syntetycznych włókien celulozowych, syntetycznych włókien polimerowych, ścieru drzewnego oraz włókien z recyklingu. Jako dodatki stosowane są m. in. barwniki, środki klejące (lepiszcze), środki konserwujące, wypełniacze i inne. Z powodu włóknistej budowy każdego papieru lub tektury stanowią one tzw. barierę pozorną czyli migracja składników odbywa się w całej masie wyrobu. Dlatego zarówno Zalecenie BRF jak i Wytyczne CEPI zasadniczo podają limity zawartości na 1 kg lub 1 dm² papieru i tektury z całej masy wyrobu a nie jako migrację, która jest znana z badań tworzyw sztucznych. Z powodu dużej ilości substancji dodawanych na etapie produkcji nie ma możliwości oznaczenia zawartości ich wszystkich w końcowym produkcie. Nadzór w tym zakresie odbywa się przez kontrolowanie masy dodawanych substancji. Limity substancji ważnych z punktu widzenia końcowego wyrobu opisano jako mg/dm² wyrobu w ekstrakcie wodnym lub mg/kg wyrobu. W tabeli 1 i 2 wskazano najczęściej oznaczane substancje.

Tabela 1. Wykaz parametrów dla każdego rodzaju papieru i tektury według Zalecenia BRF XXXVI

Tabela 2. Wykaz parametrów dla papieru i tektury zawierających wsad z recyklingu według Zalecenia BRF XXXVI